भीमा कोरेगावची लढाई: जेव्हा 500 महारांनी 28,000 पेशव्यांच्या जातीय अपमानाचा बदला घेतला!

भीमा कोरेगावची लढाई: जेव्हा 500 महारांनी 28,000 पेशव्यांच्या जातीय अपमानाचा बदला घेतला!

दिनांक 1 जानेवारी 1818, ठिकाण भीमा कोरेगाव, पुणे. एका बाजूला पेशवा बाजीराव द्वितीय यांचे प्रचंड सैन्य आणि दुसऱ्या बाजूला ब्रिटिश सैन्याचे मोजके सैनिक होते. पेशव्यांच्या सैन्यात 28000 पेक्षा जास्त सैनिक होते. पायदळ, घोडेस्वार आणि धनुर्धारी यांच्या तुकड्या होत्या. पेशव्याचे सैन्य युद्धासाठी पूर्णपणे तयार झालेले पाहूनच शत्रू घाबरला पाहिजे. त्या दिवशी ब्रिटीश सैन्यातील अधिकारीही घाबरले होते… काहीशे सैनिकांसमोर हजारोंचे सैन्य पाहून आपला पराभव निश्चित आहे याची खात्री पटली.

500 महारांनी 28,000 सैनिकांचा पराभव केला

ब्रिटीश सैन्यात एकूण 834 सैनिक होते, त्यापैकी 500 सैनिक महार जातीचे होते. या महार रेजिमेंटच्या वीरांनी पेशव्यांच्या सैन्याशी लढण्याची घोषणा केली. त्यादिवशी भीमा नदीच्या काठी एक ऐतिहासिक लढाई पहायला मिळाली जी याआधी कधीही पाहिली नव्हती.

भीमा कोरेगाव येथे घनघोर युद्ध झाले परंतु पेशव्याचे सैन्य महार सैनिकांसमोर फार काळ टिकू शकले नाही. महारांनी पेशव्यांच्या सैन्यावर भुकेल्या सिंहासारखे वार केले… प्रत्येक महार सैनिक शेकडो पेशव्यांच्या सैन्यावर मात करत होता. या मूठभर सैनिकांनी पेशव्यांच्या सैन्याला मुक्त केले. दिवसभर लढाई चालली आणि पेशव्यांच्या सैन्याचे मनोधैर्य खचले. रात्रीच्या वेळी पेशवे गुडघे टेकले.

1 जानेवारी 1818 चा तो दिवस इतिहासातील सर्वात धाडसी लढाई म्हणून ओळखला जातो. एक लढाई ज्यात मूठभर महार सैनिकांनी हजारो सैन्याचा पराभव केला. त्या दिवसापासून महाराष्ट्रातील पुणे जिल्ह्यातील भीमा कोरेगाव गावाला जगाच्या नकाशावर विशेष ओळख मिळाली.

भीमा कोरेगाव येथे इंग्रजांनी विजयस्तंभ उभारला

महार सैनिकांच्या अदम्य शौर्याचा सन्मान करण्यासाठी इंग्रजांनी भीमा कोरेगाव येथे युद्ध स्मारक बांधले. या विजयस्तंभावर महार सैनिकांची नावे लिहिली होती. हा लढा इतिहासात अजरामर झाला. पण मोठा प्रश्न असा आहे की पेशव्याविरुद्ध लढण्यासाठी महार सैनिकांना इतकं बळ कुठून आलं ? काय झाले की महार रेजिमेंट त्यांच्या जिवाची पर्वा न करता तुटून पडली. आम्ही तुम्हाला उत्तर देतो.

पेशवे राजवटीत जातीवाद शिगेला पोहोचला होता.

19व्या शतकातील पेशवा राज हे भारतीय उपखंडाच्या इतिहासातील सर्वात क्रूर राजवटींपैकी एक होते. मराठ्यांना फसवून ब्राह्मण पेशवे सत्तेवर आल्यावर त्यांनी शूद्रांचा नरकासारखा छळ सुरू केला. ब्राह्मण पेशव्यांनी मनुस्मृतिसारख्या निकृष्ट ग्रंथाची कडक अंमलबजावणी केली. पेशवे राजवटीत थुंकण्यासाठी शूद्रांच्या गळ्यात हंडी टांगणे आवश्यक होते. तसेच, शूद्रांनी त्यांच्या पायाचे ठसे पुसले जावेत म्हणून त्यांच्या कमरेला झाडू बांधणे आवश्यक होते.

 शूद्र दुपारच्या वेळीच घराबाहेर पडू शकतात कारण त्यावेळी शरीराची सावली सर्वात लहान असते. ब्राह्मणांच्या अंगावर सावली पडू नये म्हणून ही वेळ ठरलेली होती. शूद्रांनी पायाला पायघोळ किंवा घंटा बांधणे आवश्यक होते जेणेकरून त्याचा आवाज ऐकून ब्राह्मण दूरवरून सावध होतील आणि अपवित्र होण्यापासून वाचतील.

इंग्रजांनी महार रेजिमेंटची स्थापना केली

अशा वेळी जेव्हा पेशव्यांनी दलितांवर अत्यंत अमानुष अत्याचार केले, त्यांचे सर्व प्रकारे शोषण केले, तेव्हाच त्यांना ब्रिटिश सैन्यात भरती होण्याची संधी मिळाली. इंग्रज हुशार होते... ब्रिटीश सैन्यातील उच्चवर्णीय सैनिकांचा शूद्रांशी संबंध नसल्यामुळे वेगळी महार रेजिमेंट तयार झाली.

पेशवे साम्राज्याच्या जुलमी कारभाराविरुद्ध महारांचा तीव्र राग होता, म्हणून 1 जानेवारी 1818 रोजी भीमा कोरेगाव येथे पेशव्यांच्या सैन्याशी त्यांचा सामना झाला तेव्हा ते त्यांच्यावर सिंहासारखे तुटून पडले. केवळ ५०० महार सैनिकांनी दुसऱ्या बाजीरावाच्या २८ हजार सैनिकांचा पराभव केला.

महारांनी पेशव्याकडून अपमानाचा बदला घेतला

महार हे इंग्रज सैनिक होण्यापेक्षा जातीभेदाचा आणि अपमानाचा बदला घेण्यासाठी अधिक उत्सुक होते. अशा प्रकारे या ऐतिहासिक लढाईत महारांनी आपल्या अपमानाचा बदला घेतला. 1 जानेवारी 1927 रोजी डॉ.आंबेडकर भीमा कोरेगाव येथे गेले. बाबासाहेबांच्या या उपक्रमातून देशातील कोट्यवधी दलितांना प्रेरणा मिळाली. पूर्वी स्वत:ला कमकुवत आणि हीन समजणाऱ्या दलितांना आता कळले की त्यांच्या लोकांनी इतिहासात अदम्य धैर्य दाखवले आहे. ही एक प्रकारे अभिमानास्पद गोष्ट होती.

'भीमा कोरेगाव'ची लढाई हा महारांच्या रागाचा विजय होता

हळुहळू दरवर्षी 01 जानेवारीला भीमा कोरेगावमध्ये दलित एकत्र येऊ लागले. आज लाखो लोक भीमा कोरेगाव येथे दरवर्षी येतात. काही विश्वशास्त्रज्ञ या उत्सवाला ब्रिटिशांच्या विजयाचा उत्सव म्हणत चुकीचा प्रचार करतात. ते विचारतात की, स्वतंत्र भारतात इंग्रजांचा विजय का साजरा केला जातो? या प्रश्नाच्या माध्यमातून भीमा कोरेगावची ऐतिहासिक लढाई ही इंग्रजांची लढाई असल्याचे सिद्ध करण्याचा मनुवादी मीडिया आणि ब्राह्मणवादी विचारसरणीचा डाव आहे. कारण 'भीमा कोरेगाव' हा इंग्रजांचा विजय नसून महारांचा राग होता. व्हिडिओ पाहण्यासाठी खालील लिंकवर क्लिक करा.

भीमा कोरेगाव लढाई विषयी अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा!

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

हे पण पहा 👇

डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांची मुलाखत