लोकशाहीर म्हटलं कि सुरुवातीला आठवणारं नाव म्हणजे लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे.
समाजाला एक नवी दिशा देण्याचे कार्य त्यांच्या साहित्यातून घडले. उपेक्षित समाजातील जनमानसाचा आवाज उठवण्याचे काम त्यांच्या लेखनीतून झाले. आपल्या अजरामर साहित्यिक कृतीतून त्यांनी महाराष्ट्रात परिवर्तन घडवून आणले.
हे महाराष्ट्र , भारतातील एक समाजसुधारक , लोककवी आणि लेखक होते .साठे हे अस्पृश्य समाजात जन्मलेले दलित होते आणि त्यांचे संगोपन आणि ओळख हे त्यांच्या लेखन आणि राजकीय कार्यात केंद्रस्थानी होते.साठे हे मार्क्सवादी-आंबेडकरवादी मोझॅक होते, सुरुवातीला कम्युनिस्टांनी प्रभावित केले होते परंतु नंतर ते आंबेडकरवादी बनले . त्यांना ' दलित साहित्य ' संस्थापक जनक म्हणून श्रेय दिले जाते आणि त्यांनी संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीत महत्त्वाची भूमिका बजावली.
प्रारंभिक जीवन
त्यांचा जन्म 1 ऑगस्ट 1920 रोजी, सध्याच्या महाराष्ट्रातील सांगली जिल्ह्यातील वाटेगाव गावात, अस्पृश्य मातंग जातीतील कुटुंबात झाला . जातीचे सदस्य तमाशा सादरीकरणात पारंपारिक लोक वाद्ये वाजवत असत.
मराठी भीम गीतांचे Lyrics वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा.
अण्णाभाऊ साठे यांनी चौथीच्या पुढे शिक्षण घेतले नाही. ग्रामीण भागातील दुष्काळानंतर त्यांनी 1931 मध्ये साताऱ्याहून मुंबईत, सध्याच्या मुंबईत, पायी, सहा महिन्यांच्या कालावधीत स्थलांतर केले. मुंबईत साठे यांनी अनेक विचित्र नोकऱ्या केल्या
"जग बदलूनी घाव , मज सांगून गेले भीमराव "
डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांच्या शिकवणीनुसार साठे दलित सक्रियतेकडे वळले आणि त्यांनी त्यांच्या कथांचा उपयोग दलित आणि कामगारांचे जीवन अनुभव वाढवण्यासाठी केला. 1958 साली मुंबईत त्यांनी स्थापन केलेल्या पहिल्या दलित साहित्य संमेलनाच्या उद्घाटनपर भाषणात ते म्हणाले की, "पृथ्वीचा समतोल सापाच्या डोक्यावर नसून दलित आणि कष्टकरी लोकांच्या बळावर आहे," यावर भर दिला. जागतिक रचनेत दलित आणि कामगार वर्गाचे महत्त्व. त्या काळातील बहुतांश दलित लेखकांच्या विपरीत, साठे यांच्या कार्यावर बौद्ध धर्मापेक्षा मार्क्सवादाचा प्रभाव होता.
ते म्हणाले की,
"दलित लेखकांवर विद्यमान सांसारिक आणि हिंदू अत्याचारांपासून दलितांना मुक्त करण्याची आणि त्यांचे संरक्षण करण्याची जबाबदारी आहे कारण दीर्घकालीन परंपरागत समजुती त्वरित नष्ट होऊ शकत नाहीत."
अण्णाभाऊ साठे यांना लोकशाहीर ही पदवी केव्हा दिली गेली?
अण्णाभाऊ साठे हे संपुर्ण महाराष्टात लोकशाहीर म्हणुन ओळखले जातात. अण्णाभाऊ साठे यांची माहिती घेत असताना हे समजते की अण्णाभाऊंनी तमाशा ह्या कलेला लोकनाटयाची प्रतिष्ठा, मान प्राप्त करून देण्याचे एक महत्वाचे कार्य केले. आपले पोवाडे, गीत आणि लावण्यांचा वापर त्यांनी गरीब कष्टकरी जनतेत विचारांचे बीज पेरण्यासाठी त्याचा प्रचार-प्रसार करण्यासाठी केला. याचमुळे संपुर्ण महाराष्ट्राने अण्णाभाऊ साठे यांना लोकशाहीर ही पदवी बहाल केली.
डॉ बाबासाहेब आंबेडकर लिखित पुस्तके PDF स्वरूपात डाऊनलोड करण्यासाठी येथे क्लिक करा.
अण्णा भाऊ साठे यांची काही जुनी फोटो.
 |
| अण्णा भाऊ रशियाहून परतेवेळी |
अण्णाभाऊ साठे यांनी लिहिलेली सर्वोत्तम कादंबरी:
फकिरा : फकिरा ही अण्णाभाऊ साठे यांची मराठीतील फार नावाजलेली कादंबरी .सदर कादंबरीला महाराष्टाच्या उत्तम कादंबरीचा सन्मान देखील प्राप्त झालेला आहे. फकिरा कादंबरीमध्ये संपुर्ण मातंग समाजाच्या जीवणाचे चित्रण अण्णाभाऊ साठे यांनी केलेले आहे. मातंग लोकांच्या समस्या, त्यांचा पोटासाठीचा संघर्ष या सर्व गोष्टींचे दर्शन सदर कादंबरीतुन घडते.
अण्णाभाऊंनी लिहिलेल्या काही इतर कादंबऱ्या:
- वारणेचा वाघ
- चित्रा
- माकडीचा माळ
- वैजयंता
- चिखलाती कमळ
अशा अनेक कादंबरींचे लेखन अण्णाभाऊंनी आत्तापर्यत केलेले आहे. वरील कादंबरीमधील पहिल्या क्रमांकाच्या कादंबरीत अण्णाभाऊंनी मांग समाजाचे जीवणचित्रित केलेले आपणास दिसुन येते.
Source: Wikipedia
