गौतम बुद्धांचे प्रमुख शिष्य | Disciples of Lord Buddha | Gautam Buddha Shishy | Buddha Shishy |Disciples of Buddha
भगवान बुद्धांच्या शिष्यांनी त्यांच्या शिकवणी , धर्माचे पालन केले आणि बौद्ध धर्माचा प्रसार केला . बौद्ध धर्माच्या साध्या आणि धार्मिक तत्त्वांनी अनेक लोकांची मने जिंकली होती आणि त्यांनी दाखवलेल्या मार्गाचे अनुसरण केले. शिष्याचा शाब्दिक अर्थ पालीमध्ये 'श्रवणकर्ता' असा होतो . बौद्ध धर्मातही 'श्रावक' हा शब्द वापरला जातो. बुद्धाच्या सुरुवातीच्या बहुतेक शिष्यांनी आत्मज्ञान प्राप्त केले आणि नंतरच्या टप्प्यावर त्यांनी यशस्वीरित्या निर्वाण प्राप्त केले .
गौतम बुद्धांचे प्रमुख शिष्य
बुद्धाचे दोन प्रमुख शिष्य आहेत. ते सारिपुत्त आणि महामोग्गलन आहेत. त्यांच्याशिवाय अनेक महान शिष्य आणि असंख्य सामान्य अनुयायी होते. बौद्ध शिष्यांची यादी लांबलचक आहे परंतु त्यापैकी काहींनी प्रथम बौद्ध धर्माची सेवा करण्याचा मार्ग दाखविला. ते खाली नमूद केले आहेत;
1.सारिपुत्त
बुद्धाच्या मुख्य शिष्यांपैकी एक म्हणून गौरवल्या गेलेल्या, सारिपुत्तने अवघ्या दोन आठवड्यांत अरहंतत्व प्राप्त केले. बुद्धाने त्यांना 'धम्माचा जनरल' म्हणून संबोधले कारण त्यांचा विश्वास आणि त्यांनी ज्या आवेशाने त्याचा प्रसार केला. तो अभिधम्माचा प्रवर्तक असल्याचेही मानले जाते.
2.महामोगलाना
बुद्धाचे दुसरे प्रमुख शिष्य म्हणजे महामोग्गलन. असे मानले जाते की त्याच्याकडे अलौकिक शक्ती होती आणि त्याला तंत्र माहित होते . जरी बुद्धाने तंत्राचा अभ्यास करण्यास परावृत्त केले असले तरी , त्यांनी महामोगल्लनाला कधीही परावृत्त केले नाही. धम्माचा प्रचार करण्यासाठी त्यांनी आपली तांत्रिक शक्ती वापरली. महायान परंपरेत , उलंबना उत्सव त्याला समर्पित आहे.
3.महाकश्यप
ब्राह्मण म्हणून जन्मलेला , महाकश्यप एक धर्माभिमानी बौद्ध बनला आणि बुद्धाच्या महान शिष्यांपैकी एक बनला. त्यांनी पहिल्या बौद्ध परिषदेचे अध्यक्षपद भूषवले आणि त्यांना आनंदाचे समवयस्क मानले जाते. तो अनेकदा आनंदासोबत बुद्धाच्या बाजूला उभा असलेला दिसतो. तोच बुद्धाचा झगा आणि त्याची वाटी मैत्रेयच्या हाती देणार होता .
4.सुभूती
सुभूती हे गौतम बुद्धांच्या दहा महान शिष्यांपैकी एक होते. शून्यतेचा सिद्धांत समजून घेण्यात सुभूती अग्रगण्य म्हणून ओळखली जात होती. महायान बौद्ध धर्माच्या प्रज्ञापारमिता या महत्त्वाच्या शिकवणीत त्यांचा उल्लेख आहे .
 |
| Image Courtesy: Wikipedia / Place: Kandy, Srilanka |
5.आनंदा
तो बुद्धाचा मुख्य परिचर आहे. तथापि, तो सर्व शिष्यांमध्ये सर्वात महान म्हणून अधिक लोकप्रिय होता. तो बुद्धाचा चुलत भाऊही होता. त्यांची स्मरणशक्ती विलक्षण होती आणि परिणामी ते बहुतेक सुत्तांचे पठण अस्खलितपणे करू शकत होते. आनंदाला अनेकदा धम्माचे पालक म्हणून गौरवले गेले.
6.अनिरुद्ध
अनुरुद्ध किंवा अनिरुद्ध हे बुद्धाचे चुलत भाऊ होते. तो एक निष्ठावान आणि प्रेमळ भिक्कू मानला जातो ज्याने गौतम बुद्धांची पूर्ण भक्तीने सेवा केली. त्याला आत्मज्ञान आणि दिव्य दृष्टी मिळाली असे म्हणतात. ते बुद्धाच्या पाच मुख्य शिष्यांपैकी एक आहेत. जातक कथांमध्ये , अनुरुद्ध ही व्यक्ती आहे जी बुद्धाच्या पूर्वीच्या अवतारांचे वर्णन करते.
हेही पाहा: Buddhist Tourist Places In India | भारतातील बौध्द पर्यटन स्थळे
7.पूर्णा
त्यांच्या समर्पणामुळे ते बुद्धांच्या प्रमुख शिष्यांपैकी एक बनले. ते बौद्ध इतिहासातील महान वक्ते होते. याचा परिणाम म्हणून तो सामान्य लोकांमध्ये सहजपणे बौद्ध प्रवचन देऊ शकला. अशा प्रकारे तो महान अरहंतांपैकी एक होता आणि त्याला निर्वाणही प्राप्त झाले.
8.उपली
तो शाही नाई होता ज्याने झानाचे सर्व टप्पे यशस्वीरित्या पार केले होते आणि बुद्धाने राजपुत्रांच्या आधीही नियुक्त केले होते. उपलीचा बुद्ध मार्गात सामील होण्याला खूप महत्त्व आहे कारण तो खालच्या जातीचा होता. तथापि, नियुक्तीनंतर तो अरहंत बनला आणि बौद्ध तत्त्वांचा उपदेश केला.
9.राहुला
राहुल हा शाक्यमुनी बुद्धांचा एकुलता एक मुलगा होता. ते भगवान बुद्धांच्या दहा महान शिष्यांपैकी एक आहेत. तो लहान असतानाच संन्यासी बनला आणि वयाच्या १८ व्या वर्षी त्याने आत्मज्ञान प्राप्त केले.
10.कात्यायन
कात्यायन किंवा महाकात्यायन शाक्यमुनी बुद्धांचे व्याख्यान त्यांना उत्तम समजले. ग्रामीण भागात त्यांच्याकडे फक्त पाच मास्टर्स असले तरी त्यांना बुद्धाने विनया शिकण्याची परवानगी दिली होती.
हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की "प्रमुख" शिष्यांची निवड वेगवेगळ्या स्त्रोतांमध्ये थोडी भिन्न असू शकते. काही यादींमध्ये इतर उल्लेखनीय भिक्षुंचा समावेश आहे, जसे की महाप्रजापती (बुद्धांची काकी आणि पालक), राहुला (बुद्धांचा पुत्र), आणि उपालि (विनय पिटकचे संकलक).
*सदर माहिती Source
Wikipedia & IAS Gyan
जर तुमच्याकडील काही लेख, आंबेडकरी चळवळीतील काही माहिती , जुन्या भीम गीतांचे Lyrics किंवा काहीही Suggestion असतील तर आम्हाला Instagram वरती मेसेज करून किंवा inquiry@jaybhimtalk.in येथे क्लिक करून मेल करा. जय भीम
आम्हाला Instagram वर फॉलो करा!
आम्ही दिलेली माहिती आवडली असेल तर ती नक्की शेअर करून आम्हाला Support करा.
